Giới Thiệu Tổng Quan Về Ubuntu

1. Ubuntu là gì?

Ubuntu là một hệ điều hành mã nguồn mở dựa trên nhân (kernel) Linux, được phát triển bởi Canonical Ltd.

Ubuntu được đánh giá là bản phân phối Linux dễ sử dụng nhất, thân thiện với người mới, mạnh mẽ cho dân lập trình, DevOps và dùng rộng rãi trong các hệ thống máy chủ.

2. Đặc điểm nổi bật

✔ Miễn phí & mã nguồn mở

Ubuntu hoàn toàn miễn phí. Người dùng có thể xem, chỉnh sửa, phân phối mã nguồn.

Bảo mật cao

Mô hình phân quyền rõ ràng (root – user)
Ít virus, ít mã độc
Cập nhật bảo mật thường xuyên

Ổn định & phù hợp cho server

Ubuntu là nền tảng phổ biến để chạy:

Web server (Apache, Nginx)
Database (MySQL, MariaDB, MongoDB)
Docker, Kubernetes, Cloud…

Kho phần mềm phong phú

Cài đặt nhanh qua:

APT (Advanced Package Tool)
Snap Store
PPAs (Personal Package Archives)

3. Phân loại các phiên bản Ubuntu

Ubuntu Desktop

Dành cho người dùng máy tính cá nhân
Có giao diện đồ họa (GUI) – thường là GNOME
Phù hợp cho học tập, văn phòng, lập trình

Ubuntu Server

Không có giao diện đồ họa (GUI)
Nhẹ, ổn định
Dùng cho máy chủ, cloud, DevOps

Ubuntu Flavors (các biến thể giao diện)

Kubuntu – giao diện KDE Plasma
Xubuntu – nhẹ, dùng XFCE
Lubuntu – rất nhẹ, dùng LXQt
Ubuntu MATE, Ubuntu Budgie

Ubuntu LTS & Regular Release

LTS (Long Term Support): hỗ trợ 5 năm → phù hợp server
Ví dụ: 20.04 LTS, 22.04 LTS, 24.04 LTS
Regular: cập nhật 6 tháng/lần, hỗ trợ 9 tháng
Ví dụ: 23.10, 24.10,…

4. Cách Ubuntu hoạt động

Hạt nhân (Linux Kernel)

Quản lý:

CPU
RAM
Disk
Thiết bị ngoại vi

Shell & Terminal

Cho phép nhập lệnh, ví dụ:

Hệ thống file dạng cây (Filesystem Hierarchy Standard – FHS)

/ – thư mục gốc
/home – chứa dữ liệu người dùng
/etc – cấu hình hệ thống
/var – log & dữ liệu biến
/usr – ứng dụng & thư viện

Quản lý gói (Package Manager)

apt → phổ biến nhất
snap → cài ứng dụng dạng sandbox
dpkg → cài gói .deb

5. Ứng dụng thực tế của Ubuntu

1) Dùng cho máy chủ (Server)

Web hosting
Cloud (AWS, Azure, Google Cloud)
CI/CD, DevOps
Chạy container Docker

2) Dùng cho lập trình

Hỗ trợ tốt:

Python
Node.js
Java
C/C++
Go
Các công cụ DevOps: Git, Jenkins, Ansible…

3) Dùng cho máy tính cá nhân

Làm việc văn phòng
Học tập CNTT
Dùng phần mềm open-source (LibreOffice, GIMP…)

4) IoT & Embedded

Ubuntu Core dành cho thiết bị nhúng

6. Ưu – Nhược điểm của Ubuntu

Ưu điểm

Miễn phí
An toàn
Dễ dùng
Ổn định
Phần mềm phong phú
Cộng đồng lớn

Nhược điểm

Ít phần mềm thương mại hơn Windows
Khó chơi game (trước đây, nhưng hiện đã cải thiện nhờ Steam + Proton)
Một số phần mềm thiết kế/đồ họa không có phiên bản Linux

Kết luận

Ubuntu là bản phân phối Linux phù hợp nhất cho người mới học nhưng cũng đủ mạnh và linh hoạt để dùng trong hệ thống chuyên nghiệp (server, cloud, DevOps).